SÖZ və onun qüdrəti.

                                 İcmal.  

   1.  Fənnin adı: İngilis dili.Azərbaycan dili

    2.Dərsin tipi:induktiv.

    3.  Mövzu: SÖZ və onun qüdrəti.

Məzmun xətti:

 -Dinləyib- anlama;

-danışma

    5. Məqsəd:

-Nitqdə nəzakətli danışıq üsuluna əməl edir.

  -Yaxşı dinləyən ,yaxşı natiqdir.

6.Dil- Sözün ən gözəli  söyləyənin doğru olaraq söylədiyi, dinləyənin də yararlandığı sözdür.

 7.Fəndaxili inteqrasiya; az.dili,

  8.Fənnlərarası inteqrasiya;  ədəbiyyat ,ingilis dili

  9.İş forması: bütün siniflə, kiçik qruplarla:

  10.İş üsulu:beyinin həmləsi, sual- cavab,

  11.Resurslar:iş vərəqələri,rəngli kağızlar, fləş kard və e-resursları.

Istifadə olunmuş ədəbiyyatlar: ]Uşaq ədəbiyyatı ,

http://kayzen.az/blog/aforizmler/7690/s%C3%B6z-haqq%C4%B1nda.html

http://forgenc.net/4375-s246z-haqq305nda-deyil601nl601r....html

http://aforizmler.net/movzu-151/soz

    

                                       Dərsin gedişi

1.       Motivasiya:Warm up:

      Auditoriyadakı insanlarla tanışlıq məqsədilə onlarda daha ısti münasibət yaratmaq məqsədilə 3 dəq. Vaxt ərzində müdavimlərin biri yanında əyləşən digər müdavim haqqında məlumat toplayır və bir-birilərini təqdim edirlər.

Təqdimatdan sonra hər bir müdavim Heç kim bilmir ki,mən...... deyə özü haqqında əlavə bir məlumat verir.Və ya adları yenidən xatırlatmaq məqsədilə hər bir müdavim öz adı ilə bərabər adının baş hərfi ilə başlayan  bir mənalı söz(bu isim, sifət ,fel ola bilər) deməlidir.(Yeri gəlmişkən bu dərsimizlə daha da uyğundur)(15 dəq.)

Belə bir sualla müraciət edirəm:
-İnsanlarla münasibətdə hər gün hansı problemlərlə qarşılaşırsınız?

Kiçik vərəqələrdə hər kəs öz fikrini yazır. Və oxuyur.(5dəq)

Sonra qisa bir video çarx nümayiş etdirirəm.

Artıq müdavimlər üçün müəyyən bir fikir yaranır.(3dəq)

TƏDQİQAT SUALI:

1.Sözün ən gözəli  söyləyənin doğru olaraq söylədiyi, dinləyənin də yararlandığı sözdür.Lüğətdə sözü dəyişmək imkanınız olaydı,hansı sözü necə dəyişərdiniz?

          2.Tədqiqatın aparılması.

 Müdavimlər üçün 2 hissəyə bölünmüş kağız parçalarında fikri tam əldə edən cütlük şəklində qruplar yaradıram.(4 dəq)

Qruplarara iş vərəqələri paylayıram. Lövhənin yaninda asdığım qızıl qaydaları müdavimlərə xatırladıram.

                 Qizıl Qaydalar:

 *Bir-birinizi dinləyin;

      * Birlıkdə mehriban işləyin;

      *Bir-birinizin sözünü kəsməyin;

       *Dözümlü olun!

      I qrupun iş vərəqi.Lakonik sözlər

       1.Lakonik söz nə deməkdir, onun Lakoniya ilə bir əlaqəsi varmı?Varsa əlaqəni yazilı izah edin.

2.Dərsini dinlədiyiniz müdavimlərin səvlərini onları təhqir etmədən,hüquqlarını tapdalamadan lakonik formada necə başa sala biləcəyinizi qısa ,lakonik şəkildə iş vərəqinə yazın.

     II qrupun iş vərəqi. Poetik sözlər.

  1.   Boş, mənasız sözlər kimə gərəkdir?

Kim belə sözləri dinləyəcəkdir?....kimin sözləridir

Misallarla mənasını açıqıayın.

2.Dərsini dinlədiyiniz müdavimlərin səvlərini onları təhqir etmədən,hüquqlarını tapdalamadan  necə başa sala biləcəyinizi bədii, poetik şəkildə iş vərəqinə yazın.

  III qrupun iş vərəqi. Müdrik kəlamlar.

 1. Parçalanmış sözləri şer halında birləşdirin.Mümkünsə müəllifləri qeyd edin.

2.Dərsini dinlədiyiniz müdavimlərin səvlərini onları təhqir etmədən,hüquqlarını tapdalamadan atalar sözləri və müdrik kəlamlarla necə başa salacağınızı  iş vərəqinə yazın.(10 dəq)

      3.Infomasiya mübadiləsi.

  Qrup üzvləri öz işlərini ardıcıl olaraq təhvil verirlər. (10dəq)

   Hörmətli müdavimlər, gəlin verilmiş bir fikrə qarşı psixoloji cəhətdən müxtəlif xarakterə məxsus insanların  nöqteyi nəzərindən yanaşaq.Hər bir müdavimə  hazırladıgım gül ləçəyinin birini ayırmağı təklif edirəm.Beləliklə Optimist ,realist ,Pevsimist,Utopik,Romantik  xarakterlərə bölünərək,müdavimlər aşagidaki sualları cavablandirır.

1.Müasir yeniyetmələr haqqında nə düşünürsünüz?

2.Bu gün işləyən qadımları necə qiymətləndirirsiniz?

Cavablar şifahi şəkildə hər bir xarakterə məxsus emosional şəkildə cavablandırılır.Ən yaxşı cavab qiymətləndirilir(10 dəq)

Azərbaycan dilində olduğu kimi hər bir dildə də sözün mənasinı qüvətləndirmək üçün ona müəyyən çalarlar qatılır Yəni danışarkən nitqdə frazeolji birləşmələrdən,idyomlardan istifadə olunur

Hər bir dilin öz xarakterik idyomlari var ki,onlari baq dilə hərfi tətəcümə etmək qeyi-mümkündür.Onu ya qarşılıqlı idyomlarla ,ya da bədii ifadələrlə tərcümə etmək mümkündür.Mən sizə bir neçə həfi tərcümə olunmüş ingilis idyomları təqdim edəcəyəm.Siz isə ona uyğun Azərbaycan idyomları və yaxud onun bəddi şəkildə təsfirini yaradın.(Cümlələri kəsilmış halda kart şəklində çəkib cavablandirırlar.)

1.İsti və ya soyuq əsmək.

2.Ağzında gümüş qaşıq dünyaya gəlmək.

3.Ayağını ağzın almaq

4.Elə bil Rip Van Vinkldır.

5.Göydən yerə it,pişik yağır.

6.Peterdən oğurlayıb Pola ödəmək.

7.Axillesin dabanı.

8.Adonis kimi.

9.Elə bil Bilinsqeytlilərlə söhbət edir.

10.Üstünə kitab atmaq.

11.Nyu Kazla kömür daşımaq.

12.Sən Ritzdə deyilsən.(10dəq)

      4.İnfomasiyanın müzakirəsi.

-Nitqdə nəzakətli danışıq üsuluna əməl etmək üçün nələri bilmək lazımdır?

  -Yaxşı dinləyən ,yaxşı natiqdir fikrinə necə müasibət göstərirsiniz

- Sözün ən gözəli  söyləyənin doğru olaraq söylədiyi, dinləyənin də yararlandığı sözdür fikrinə hansı açıqlamalar verərdiniz?

Kor insanlar üçün dəyişlən söz anlaşıldsa,bəs kar, əlil arabasinda gəzən  insanlar  üçün hansı təsirli sözlər demək lazımdır?(8dəq)

        5.Ümumiləşdirmə və nəticə.

Lüğətdə sözü dəyişmək imkanınız olaydı,hansı sözü necə dəyişərdiniz?

-Deməli bir kəlmə yerində və ya əksinə deyilmiş bir söz dünyanı dəyişə biləcək qüdrətə malikdir.(4dəq)

           6.Yaradıcı tətbiqetmə.

- Lüğətdə sözü dəyişmək imkanınız olaydı,hansı sözü necə dəyişərdiniz? Hər kəs öz fikrini qisa şəkildə bildirsin(4dəq)

     

        7Özünüqiymətləndirmə və refleksiya.

Qruplar              Meyyarlar	Lakonik sözlər	Poetik sözlər			Müdrik kəlamlar
Əməkdaşliq
Bilk
Vaxt bölgüsü
Sözdən düzgün istifadə
Bacarıq

Müəllimi qiymətləndirmə cədvəli Anonim

Səviyyələr

Aşağı

Orta

Yüksək

Ən yüksək

Auditoriyanı ələ alma

Dərsin düzgün təşkili

Müdavimlərlə səmimi münasibət

Sözlərdən düzgün istifadə bacarıgı

Qruplar bir birini qiymətləndirir.Aşağıdakı meyyarlara əsasən Hər kəs öz fikrini qisa şəkildə bildirsin Hər kəs öz fikrini qisa şəkildə bildirsin

                       Ev tapşırığı.

1.Evdə isə bu barədə esse yazarsınız.

2.GOOGLE-az saytından sözə aid müdrik kəlamlar və atalar sözləri seçin.(2dəq)

4. Az bilib, çox danışmaq axmaqlıq əlamətidir. (S.Ə.Şirvani)
5. Səfeh adamla dil tapmağı bacar, ağıllı adam özü səninlə dil tapacaq. (Adıgey atalar sözü)
6. Heyvanı qulağından tanıyarlar, insanı sözündən. (Qırğız atalar sözü)
7. Çərənçi adam hamının oxuya bildiyi açıq məktubdur. (J.A.Kastro)
8. Ən ağıllı filosoflar belə, axmaq suallara cavab verməyə çətinlik çəkirlər. (X.Nikolas)
9. Deyirlər ki, adamlara iki qulaq və bir dil – çox eşidib, az danışmaq üçün verilmişdir. (Plutarx)
10. Sözlər yarpaqlara bənzəyir, çoxlu yarpağı olan ağac az bəhrə verir. (A.Pop)
11. Hər kəs öz dilinin altında gizlənmişdir. (Harun ər-Rəşid)
12. Kim özündən çox bilənlə mübahisə etsə ki, biliyi meydana çıxsın, biliksizliyi ortaya çıxar. (Sədi)
13. Əvvəlcə fikirləş, sonra danış. Sənə “Sus” deməmiş özün sus. (Sədi)
14. Söz var insanı yola gətirər, Söz var insanı yoldan çıxarar. (Humam Təbrizi)
15.İnsana danışmağı öyrənmək üçün iki il, danışmamağı öyrənməyə isə altmış il lazımdır. (L.Feyxtvanger)
16. Söz böyük şeydir. Ona görə böyükdür ki, sözlə insanları birləşdirmək də olar, ayırmaq da, sözlə məhəbbət də qazanmaq olar ədavət və düşmənçilik də. (Tolstoy)
17. Birisi ilə mübahisə edəndə çalış ki, sözlərin yumşaq olsun, dəlillərin möhkəm. Rəqibini sudurmağa yox, inandırmağa cəhd et. (Uilks)
18. Söz yağış kimidir- birinci dəfə yağanda bərəkət olur, dördüncü dəfə yağanda- fəlakət. (R.Həmzətov)
19. Köynəyin ləkəsi su ilə gedər, ürəyin ləkəsi söz ilə. (Qaraqalpaq atalar sözü)
20. Demədiyim sözdən heç vaxt peşman olmamışam, lakin çox olub ki, dediyimdən qan və torpaq içində yatmışam. (Ə. Cami)
21. Sözün atası ağıl, anası dildir. (Qaraqalpaq atalar sözü)

Mən gözəl bir süfrə açdım sözdən əhli-aləmə,
Onda min zövq artıran hər dürlü nemət düzmüşəm.
Kim gəlir-gəlsin- aparsın hər nə istər xatiri,
Qurtaran nemət deyil, süfrəmdən olmaz heç nə kəm!    ( Məhəmməd Füzuli: Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri )
Hər sözün xüsusi bir ölçüsü var,
Ölçüsüz söylənən söz qulaq yırtar.
Bir söz ki, qaşlara düyün vuracaq
Gözəl söz olsa da, söyləmə, burax!    ( Nizami )
Aristotel " Gözəl söz nədir?" sualına cavab olaraq " Məntiqə uyğun, qulaq asanları inandıran, eyni zamanda heç kəsin xətrinə dəyməyən söz gözəldir" demişdir.   ( Şarl Aleksandr Kalonn: Fransa dövlət xadimi )
Söz dərman kimidir- qədərindəolsa, müalicə edər; qədərini aşsa, öldürər.   ( Viktor Kambon )
Söz ilə öldürmək də olar, xilas etmək də. Söz ilə bir ordunu ardınca aparmaq da olar, tək-tənha qalmaq da.   ( İohann Şefler: Alman filosofu)
Səmimiyyətlə deyilən söz ürəklərətez yol tapar.   ( jan Labrüer )
Söz mənadan asılıdır, məna sözdən hər zaman,
Bir-birindən asılıdır, necə ki, cism ilə can.   ( Məhəmməd Füzuli )
Budur cahanda mənim ən bəyəndiyim məslək, 
Sözüm odun kimi olsun, həqiqət olsun tək.   ( Mehmet Arif Ersoy: Türk istiqlal şairi )
Deyilən hər söz içindən çıxdığı qəlbin qiyafəsini içində daşıyar.   ( Ataullah İsgəndəri: İslam alimi )